Asap adalah salah satu masalah kesihatan persekitaran utama di dunia, dan Indonesia tidak terkecuali. Secara amnya, di bandar-bandar besar sumber utama pembentukan asap berasal dari kenderaan bermotor dan asap industri. Sementara itu, kabut asap yang melanda beberapa wilayah di pulau Sumatera dan Kalimantan biasanya disebabkan oleh kebakaran tanah atau hutan. Jadi, bagaimana kesan asap terhadap kesihatan kita?
Kesan asap terhadap kesihatan
Asap adalah sejenis pencemaran udara yang disebabkan oleh campuran beberapa gas dan zarah yang bertindak balas dengan cahaya matahari. Sebilangan gas yang terlibat dalam proses ini termasuk:- Karbon dioksida (CO2)
- Karbon monoksida (CO)
- Sulfur dioksida (SO2)
- Nitrogen dioksida (NO2)
- Sebatian organik mudah menguap (VOC)
- Ozon
1. Kerengsaan batuk dan tekak
Salah satu kesan asap terhadap kesihatan badan adalah batuk dan kerengsaan tekak. Apabila anda sering terdedah kepada asap, sistem pernafasan anda boleh terganggu, menyebabkan batuk dan kerengsaan tekak. Umumnya, keadaan ini dapat bertahan selama beberapa jam setelah anda terdedah kepada asap. Walau bagaimanapun, kesannya pada sistem pernafasan dapat bertahan lama walaupun gejala keadaan telah hilang.2. Mata merah
Kesan asap pada kesihatan mata boleh menyebabkan kerengsaan. Kerengsaan mata sering terjadi ketika perengsa, seperti debu, asap, dan bahan pencemar memasuki mata. Sekiranya mata anda terkena perengsa, anda harus segera bilas mata anda dengan menggunakan air yang mengalir.3. Kesukaran bernafas
Kesan asap pada kesihatan tubuh boleh menyukarkan anda bernafas, terutama bagi anda yang bersukan. Kadar pernafasan akan meningkat dengan cepat semasa bersenam. Anda juga akan menarik nafas panjang untuk memenuhi permintaan oksigen yang meningkat. Sekiranya anda bersenam di kabut asap, akan terdapat lebih banyak zarah berbahaya yang memasuki saluran pernafasan. Dalam keadaan normal, sistem pernafasan sebenarnya mampu membersihkan zarah berbahaya dari persekitarannya. Walau bagaimanapun, mekanisme ini tidak mencukupi untuk membersihkan zarah dan bahan pencemar dari asap. Selain itu, pendedahan berterusan terhadap asap, walaupun tidak bersenam, boleh menyebabkan sesak nafas.4. Memburukkan lagi gejala asma
Bagi penghidap asma, pendedahan kerap kepada asap boleh memburukkan lagi keadaan gejala penyakit. Gas ozon yang terkandung dalam kabut asap dapat merengsakan saluran pernafasan dan paru-paru, sehingga memicu asma berulang. Bukan hanya itu, zarah berbahaya dari persekitaran asap yang dihirup juga berisiko memburuknya asma. Selain kekambuhan asma, pendedahan kepada asap dalam jangka pendek dan jangka panjang boleh menyebabkan penurunan fungsi paru-paru5. Meningkatkan risiko penyakit paru-paru
Kesan asap terhadap kesihatan juga boleh mempengaruhi paru-paru. Pada peringkat awal penyakit ini, mungkin ramai yang tidak menyedarinya. Lama kelamaan, keadaan ini boleh menyebabkan gejala emfisema kerana kantung udara di paru-paru terperangkap dengan udara kotor. Lama kelamaan keadaan ini boleh menyebabkan sesak nafas. Keadaan ini boleh bertambah buruk jika anda terus terdedah kepada asap.6. Mempengaruhi kerja jantung
Orang yang terdedah kepada asap berterusan berisiko tinggi mengalami gangguan jantung dan otak. Sebenarnya, pendedahan jangka pendek terhadap asap boleh memburukkan lagi gejala penyakit pada orang yang berisiko tinggi terhadap penyakit jantung dan strok. Zarah-zarah yang terkandung di dalam kabut asap mempunyai risiko menyusup ke aliran darah manusia sehingga boleh membahayakan jantung dengan:- Meningkatkan risiko pembekuan darah, sehingga menyebabkan strok
- Meningkatkan tekanan darah
- Menyebabkan keradangan atau pembengkakan saluran darah
- Pengerasan arteri (aterosklerosis)
- Menyebabkan degupan jantung yang tidak teratur
7. Meningkatkan risiko barah paru-paru
Para penyelidik menyatakan bahawa pendedahan jangka panjang terhadap asap boleh menyebabkan anda berisiko lebih tinggi terkena barah paru-paru. Ini kerana asap dapat mengubah genetik atau mutasi DNA dalam sel sehingga ada risiko memicu pertumbuhan sel barah. Semakin kerap anda menghirup udara di persekitaran berasap, semakin besar risiko anda terkena barah paru-paru.Kesan pencemaran udara terhadap hipertensi
Kesan Pencemaran udara boleh berlaku di mana sahaja, dari dalam rumah, sekolah, hingga pejabat anda. Pencemaran ini dikenali sebagai pencemaran dalaman.pencemaran dalaman). Sementara itu, pencemaran luar (pencemaran luar) adalah pencemaran yang berasal dari pelepasan kenderaan bermotor, industri, perkapalan dan proses semula jadi oleh makhluk hidup. Sumber pencemaran udara boleh dibahagikan kepada sumber pegun dan sumber mudah alih. Sumber pegun terdiri dari industri, loji janakuasa dan isi rumah, sementara sumber bergerak adalah aktiviti kenderaan bermotor dan pengangkutan laut. Menurut Kementerian Kesehatan Republik Indonesia, hipertensi masih merupakan salah satu cabaran besar dan masalah kesihatan utama yang sering dijumpai dalam perkhidmatan kesihatan akibat pencemaran udara. Menurut penelitian, prevalensi hipertensi di Indonesia sekitar 26.5%, yang berarti sekitar 3 dari 10 orang Indonesia menderita hipertensi.Bagaimana menangani bahaya asap?
Terdapat beberapa petua mudah dan berkesan untuk melindungi diri anda daripada kesan kesihatan kabut:- Sekiranya anda berada di persekitaran dengan asap paling banyak, hadkan masa anda di luar sebanyak mungkin.
- Elakkan berjalan, bersenam, atau berbasikal di jalan-jalan di persekitaran yang berasap.
- Pakai topeng atau tutup mulut dan hidung dengan sapu tangan untuk membantu menapis gas dan asap.
- Makan makanan yang sihat dan berkhasiat, terutama kaya dengan antioksidan, seperti buah-buahan dan sayur-sayuran segar. Antioksidan dapat membantu melindungi tubuh anda dari kesan berbahaya akibat radikal bebas yang disebabkan oleh pencemaran udara, termasuk asap.
